''Còn Thầy, Thầy bảo các con: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những ai ngược đãi mìmh.'' (Mt. 5,44)
Bạn tôi lái xe xuống Phố Tàu ở Mahattan, kiếm được chỗ trống đậu xe dọc theo đường lộ và đi bỏ tiền vào máy tính giờ đậu xe gần bên. Chỉ chưa đầy một phút sau, trong khi bạn trở lại với biên nhận trong tay thì thấy cảnh sát công lộ đang ghi giấy phạt vì vi phạm luật đậu xe là 90 đô. Nói qua, nói lại, bạn vẫn phải nhận vé phạt.
Cảnh sát nói: ''Nếu muốn được giảm phạt, phải gởi kèm cả vé phạt và biên nhận ghi giờ đậu xe cho Sở Tài Chánh, thành phố Nữu Ước. Vé phạt và biên nhận được gởi đi, nhân viên Sở Tài Chánh trừ cho một nửa số tiền và ghi rằng muốn được tha phạt toàn bộ, bạn cho hẹn ra tòa.'' Câu chuyện nghe mà ''ứ máu'', số tiền không bao nhiêu, nhưng bị oan ức. Biết chia sẻ cùng ai. Ra tòa lại mất toi một ngày làm. Trả phạt cho xong, lòng không phục.
Cảnh sát nói: ''Nếu muốn được giảm phạt, phải gởi kèm cả vé phạt và biên nhận ghi giờ đậu xe cho Sở Tài Chánh, thành phố Nữu Ước. Vé phạt và biên nhận được gởi đi, nhân viên Sở Tài Chánh trừ cho một nửa số tiền và ghi rằng muốn được tha phạt toàn bộ, bạn cho hẹn ra tòa.'' Câu chuyện nghe mà ''ứ máu'', số tiền không bao nhiêu, nhưng bị oan ức. Biết chia sẻ cùng ai. Ra tòa lại mất toi một ngày làm. Trả phạt cho xong, lòng không phục.
Hãy yêu kẻ thù. Chúa Giêsu mở rộng chân trời yêu thương tới hết mọi người. Lời khuyên dạy của Chúa cao siêu và tuyệt vời quá. Chúng ta cảm nhận rằng tình yêu thương của chúng ta đối với tha nhân và kẻ thù chỉ mới là ở bước khởi đầu. Người dưng nước lã, khách qua đường và người xa lạ không quen biết, chúng ta rất ít quan tâm, nói chi đến yêu thương. Chúng ta chỉ dễ dàng yêu thương người có cảm tình và yêu thương chúng ta. Nhưng Chúa Giêsu lại dạy: ''Vì nếu các con yêu thương ai yêu thương mình thì các con nào có công chi?''(Mt. 5,46)
Trong cuộc sống, lòng vị tha thường rất giới hạn. Theo quan niệm chung, yêu thương cũng phải có qua, có lại. Chúng ta biết rằng ngay cả anh chị em hay bà con ruột thịt trong gia đình yêu nhau đã khó, yêu thương người hàng xóm lại khó hơn và yêu thương kẻ thù thì khó gấp bội. Yêu thương kẻ thù trên lý thuyết chung chung hay trên môi miệng thì có thể được, nhưng yêu thật lòng kẻ thù thì khó lắm. Chúa Giêsu dạy chúng ta yêu thương mọi người và yêu cả kẻ thù. Chúa đã nêu gương cho chúng ta qua chính cuộc sống và cái chết của Ngài. Ngài đã yêu hết mọi người, cả kẻ thù và đã tha thứ tất cả lỗi lầm của mọi người. Chúa đã chấp nhận chịu mọi cực hình oan trái đến chết để mang ơn cứu độ cho mọi người.
Với sức tự nhiên của con người, chúng ta khó vượt qua những yếu đuối của mình. Bản năng đòi sự công bằng tự nhiên: Mắt đền mắt, răng đền răng (Mt.5,38) là lẽ thường. Vì, trong bản năng của con người, có động lực tiềm ẩn của sự báo thù do tội nguyên tổ. Khi chúng ta giận dữ thì cơn giông bão hận thù và ghen tương nổi lên trong lòng. Chúng ta rất khó bình tĩnh mà suy xét hơn thiệt. Người ta thường nói: ''Giận mất khôn!'' Đôi khi, trong cơn giận dữ, lại còn có người thêm dầu vào lửa thì cơn giận càng có cơ hội bốc cháy. Lòng giận hờn, thù ghét chua cay và gian dối che phủ mất tình nhân ái. Hành động khi giận dữ dễ đưa đến những hậu quả tác hại vô lường.
Truyện kể: Một hôm, vị Samurai nọ đến thu nợ của người đánh cá. Người đánh cá nói: “Tôi xin lỗi, nhưng năm vừa qua thật tệ, tôi không có đồng nào để trả ngài.” Vị Samurai nổi nóng, rút kiếm ra định giết người đánh cá ngay lập tức. Rất nhanh trí, người đánh cá nói: “Tôi cũng đã học võ và sư phụ tôi khuyên không nên đánh nhau khi đang tức giận.” Vị Samurai nhìn người đánh cá một lúc, sau đó từ từ hạ kiếm xuống và nói: “Sư phụ của ngươi rất khôn ngoan. Sư phụ của ta cũng dạy như vậy. Ðôi khi ta không kiểm soát được nỗi giận dữ của mình. Ta sẽ cho ngươi thêm một năm để trả nợ và lúc đó chỉ thiếu một xu thôi chắc chắn ta sẽ giết ngươi.”
Vị Samurai về đến nhà thì trời đã khuya, không muốn đánh thức vợ; nhưng ông ta bất ngờ thấy vợ mình và một kẻ lạ mặc quần áo Samurai đang ngủ trên giường. Nổi điên lên vì ghen, ông nâng kiếm định giết cả hai. Nhưng, đột nhiên, lời của người đánh cá văng vẳng bên tai: “Ðừng hành động khi đang giận dữ.” Vị Samurai ngừng lại, thở sâu, sau đó cố tình gây ra tiếng động lớn. Vợ ông thức dậy, kẻ lạ mặt cũng vậy. Hoá ra đó chính là mẹ ông. Ông gào lên: “Chuyện này là sao vậy? Suýt nữa con đã giết cả hai người rồi!” Vợ ông giải thích: “Vì sợ kẻ trộm lẻn vào nhà nên thiếp đã cho mẹ mặc quần áo của chàng để dọa chúng.”
Một năm sau, gặp lại vị Samurai, người đánh cá phấn khởi nói: “Năm vừa qua thật tuyệt vời. Tôi đến để trả nợ cho ngài đây, có cả tiền lãi nữa.” Vị Samurai trả lời: “Hãy cầm lấy tiền của ngươi đi vì ngươi đã trả nợ rồi.”
Chúng ta đã từng bị đối xử bất công trong cuộc sống. Nhưng Chúa Giêsu mời gọi chúng ta nên có cách đối xử nhân từ và rộng lượng hơn. Ngài dạy hãy yêu thương người ghét các con và cầu nguyện cho những ai bắt bớ và vu khống các con. Chúng ta có thể cầu nguyện cho họ, nhưng làm lành hay yêu thương kẻ thù thì khó quá. Nhiều khi, chỉ cần nhắc lại chuyện cũ không vui, sự tức giận đã trào nghẹn lên tới cổ. Có những sự kiện nhỏ nhặt thôi, nhưng chúng ta cũng khó lòng bỏ qua. Chỉ cần nhìn thấy bản mặt của họ là đã ghét, làm sao chúng ta có thể dung hòa và tha thứ được chứ? Chúa Giêsu nhắc nhở dịu dàng: ''Như vậy, các con mới xứng đáng là con cái của Cha các con ở trên Trời vì Ngài cho mặt trời của Ngài soi sáng kẻ xấu, cũng như người tốt, và cho mưa sa trên người công chính cũng như kẻ bất chính.'' (Mt. 5,45) Thực hành được Lời dạy của Chúa Giêsu, chúng ta sẽ tìm thấy sự hòa giải tuyệt vời. Khi thương yêu và tha thứ, chúng ta không mất mát gì cả, mà còn được lợi gấp trăm.
Ngày xưa, ở Trung Quốc, có chuyện như sau: Thợ săn nọ nuôi đàn chó rất dữ tợn và khó bảo; chúng thường nhảy qua hàng rào và rượt đuổi đàn cừu của ông nông dân. Ông ta bảo người hàng xóm của mình hãy trông nom đàn chó cẩn thận; nhưng những lời đó đều bị bỏ ngoài tai.
Một ngày nọ, đàn chó lại nhảy qua hàng rào, cắn đàn cừu, làm nhiều con bị thương nặng. Lúc này, không thể chịu đựng thêm nữa, ông nông dân bèn lên phủ để báo quan. Quan chăm chú nghe đầu đuôi câu chuyện, rồi nói: “Ta có thể phạt người thợ săn và bắt anh ta xích hoặc nhốt đàn chó lại. Nhưng anh sẽ mất đi người bạn và có thêm kẻ thù. Anh muốn điều gì hơn: bạn hay thù làm hàng xóm của mình?” Ông nông dân trả lời rằng anh muốn có một người bạn hơn. Vị quan phủ nghe vậy bèn phán:“Được, vậy ta sẽ bày cho anh một cách để vừa bảo vệ an toàn cho đàn cừu, vừa giữ được một người bạn.” Người nông dân bèn nghe theo lời chỉ dẫn của vị quan phủ. Vừa về đến nhà, người nông dân liền thử làm theo những gì vị quan phủ đã bày cho anh ta. Anh ta bắt ba con cừu tốt nhất của mình và đem tặng chúng cho ba cậu con trai nhỏ của người hàng xóm. Đám trẻ rất vui thích quấn quít chơi đùa bên mấy con cừu. Để bảo vệ cho đồ chơi mới của lũ trẻ, người thợ săn đã làm một cái cũi chắc chắn để nhốt đàn chó. Từ đó trở đi, đàn chó không bao giờ quấy rầy đàn cừu của người nông dân nữa. Cảm kích trước sự hào phóng của người nông dân với những đứa con của mình, người thợ săn thường mang chiến lợi phẩm mà anh ta săn được sang cho người nông dân. Người nông dân đáp lại bằng thịt cừu và phô mai mà anh ta làm ra. Chỉ trong một thời gian ngắn, hai người hàng xóm đã trở thành bạn tốt của nhau.
Chúng ta biết rằng chiến tranh bao giờ cũng có thiệt hại, đổ nát, chia cách và mất mát. Cổ nhân có dạy: "Một sự nhịn chín sự lành." Trong Kinh Pháp Cú, Ðức Phật có dạy: "Lấy oán báo oán, oán nghiệp chập chùng. Lấy ơn báo oán, oán nghiệp tiêu tan." Trong cuộc sống, chúng ta va chạm nhau rất nhiều qua lời nói vô tình, cử chỉ vô ý, một câu truyện bịa đặt thêm nếm cũng có thể là nguyên nhân của chuyện thù ghét oán hờn. Chúng ta cố gắng xây dựng hòa bình bằng sự chân thật và tình yêu thương tha thứ. Thánh Phaolô khuyên dạy chúng ta: ''Anh em nổi nóng ư? Đừng phạm tội: chớ để mặt trời lặn mà cơn giận vẫn còn.'' (Eph. 4,26)
Lm. Giuse Trần Việt Hùng Bronx, New York